Phần 2

Sáng hôm sau, 21 tháng Ba, khi tôi và mấy tên lính đang làm vơi dần chai nước biển đựng đầy rượu thuốc Thiên Tường cùng đĩa thịt chó luộc, có một đơn vị Địa Phương Quân kéo từ phía bắc về đến chỗ tôi một cách hỗn độn. Đơn vị kéo về này là một đơn vị lớn nên tôi phải báo cáo cho Bộ chỉ huy Lữ đoàn 1 Thiết Kỵ, tôi nghe chính giọng của đại tá Lữ đoàn trưởng ra lệnh cho tôi:
- Anh chận hết tụi nó lại, đuổi ngược trở lên. Thằng nào vượt qua chỗ anh, bắn bỏ hết.
Tôi nghĩ bụng, chỉ cần họ đái chúng tôi cũng đủ chết đuối rồi, ở đó mà bắn với bỏ. Nghĩ vậy nhưng tôi vẫn cho cả hai trung đội dàn ngang quốc lộ không cho họ đi sâu hơn nữa về phía nam. Có một đại úy trong toán này đến gặp tôi, tự giới thiệu:
- Tôi là trưởng ban Ba liên đoàn 913 Địa phương quân. Một chút nữa, trung tá Liên đoàn trưởng tôi sẽ tới gặp trung úy. Hiện giờ nhờ trung úy giữ đám quân này ở đây hộ.
- Ngồi làm một ly chơi đợi trung tá, đại úy. Lúc này rượu thuốc với thịt cầy đâu phải dễ kiếm, đại úy.
Ông ta ngần ngừ rồi từ chối quay ra.
Tôi ngồi húp bát cháo chó, "ngon như cháo chó", tôi chẳng thấy bát cháo chó này ngon tí nào hết, mặc dầu được nấu bởi một tay làm thịt chó được coi là "điêu luyện" gốc Hố Nai, không hiểu tại không đủ gia vị hay tại những điều xảy ra từ chiều hôm qua đến giờ.
Tôi đang gặm miếng xương chó th́ có xe Jeep gắn hai cần câu chạy tới dừng ngay cạnh đường. Ngồi ghế trưởng xa là một ông to béo, bộ quân phục ủi hồ c̣n thẳng nếp, mắt đeo kính đen, tay cầm can, chân phải gác lên cửa xe để lộ chiếc giày bóng loáng, không hiểu ông ta giữ như thế nào mà chiếc giày không dính tí bụi, ít ra cũng phải cả chục con "mồi" đă bị ngă trên chiếc giày này. Biết ngay là trung tá Liên đoàn trưởng Liên đoàn 913 Địa Phương Quân nhưng tôi không buồn đứng dậy. Viên đại úy lúc này ngồi ở băng sau nhảy xuống đi lại phía tôi.
Định bụng là tiếp tục ngồi gặm xương chó chứ tôi không đứng dậy, nhưng tôi chợt có một ư nghĩ hơi hèn là lính tụi tôi đụng trận như cơm bữa, chết không nói làm ǵ, ngộ nhỡ bị thương, ra khỏi binh chủng chẳng may lại về đơn vị của ông trung tá này làm xếp th́ hơi phiền, nên tôi vứt miếng xương chó, vừa chùi tay vào quần vừa đứng dậy đi ra phía xe Jeep. Ông trung tá to béo gỡ kính, bỏ can bước xuống xe.
Tôi chào lấy lệ.
- Trung úy chỉ huy ở đây?
- Vâng, tôi.
- Trung úy không cho tụi này xuống sâu hơn nữa, thằng nào cứng đầu trung úy bắn hộ tôi.
- Tôi đă nhận lệnh này của đại tá Hường.
- Vậy bây giờ trung úy tập trung chúng lại tại băi đất này cho tôi.
Nghe thật ứa gan! Sự lo xa mơ hồ một ngày nào đó là thuộc cấp của ông trung tá to béo này không c̣n nữa, mà chỉ c̣n trong tôi sự thương hại và một chút khinh miệt.
- Không, trung tá, họ là lính của trung tá mà. Tôi nhận lệnh của đại tá Hường là chận họ lại. Tôi chỉ là trung úy và là đại đội phó, tôi không có khả năng tập trung cả một liên đoàn của trung tá.
- Thôi được, tôi về gặp đại tá. Đứa nào không nghe lệnh anh cứ bắn cho tôi. Tôi sẽ nằm ở cái lô cốt dưới kia. -Vừa nói ông vừa chỉ về cái lô cốt nằm xa xa phía nam.
Tôi chán nản quay vào, báo cáo chuyện vừa xảy ra cho tiểu đoàn.
Liên đoàn 913 Địa Phương Quân này nằm ở bờ bắc sông Mỹ Chánh, thuộc tiểu khu Quảng Trị, không hiểu có đánh đấm ǵ không mà họ lại chạy như thế này. Đơn vị vẫn c̣n nguyên vẹn mà đơn vị trưởng đă không c̣n chỉ huy được, phải đi nhờ đến tôi th́ c̣n trời đất chó ǵ nữa. Địa Phương Quân Quảng Trị suốt năm 72 đă sát cánh với chúng tôi, v́ rất nhiều lư do họ không thể có khả năng tác chiến bằng chúng tôi, nhưng họ cũng đâu phải là những tay "vừa" để mà chưa đánh đă chạy, để mà đă mất chỉ huy khi đơn vị vẫn c̣n nguyên vẹn.
Lữ đoàn 1 Thiết Kỵ ra lệnh tôi tập trung Liên đoàn Địa Phương Quân và bắt họ di chuyển về hướng tây. Tôi làm xong việc này không khó nhưng chán nản vô cùng. Một ông thiếu úy trẻ hông đeo Colt, tay cầm bản đồ, bên cạnh là hai thằng máy trông oai phong lẫm lẫm tâm sự với tôi.
- Nếu không gặp mấy anh chúng tôi c̣n chạy nữa. Bọn tôi dừng lại không phải v́ lính của anh dàn hàng ngang ở dưới kia đâu. Anh thấy không, bọn tôi dừng lại trước khi anh cho lính ra chận nút mà. Tôi biết chắc chắn trung úy không ra lệnh bắn nếu bọn tôi cứ tiếp tục chạy, phải không?
Tôi nghĩ bụng, tay này cũng là một tay "xịn" đây. Anh ta nói tiếp:
- Từ khi Thủy Quân Lục Chiến rút khỏi Quảng Trị, tụi tôi có cảm tưởng ḿnh bị bỏ rơi. Dân bỏ đi theo các anh, các cơ quan hành chánh, tiểu khu, chi khu cũng bỏ đi hết, bọn tôi ở lại để tự sát à? Tôi là dân Sài G̣n thấy dân chúng bỏ đi c̣n sốt ruột huống ǵ lính tráng, tụi nó là dân địa phương, gia đ́nh vợ con bỏ chạy, không đào ngũ là may rồi, c̣n nói ǵ đến đánh đấm.
- Tại sao gặp tụi tôi, mấy anh không chạy nữa?
- Tụi tôi nghĩ Thủy Quân Lục Chiến đă về hết Đà Nẵng rồi, như vậy tức là bỏ Quảng Trị, bỏ Huế, nên chúng tôi chạy. Bây giờ thấy mấy anh c̣n đây, tức là vùng này không bị bỏ, mà đă không bị bỏ rơi th́ chúng tôi đâu có sợ.
Sau khi Liên đoàn 913 di chuyển hết vào phía núi, tôi nhận lệnh tiểu đoàn lên quan sát Công Binh giựt cầu Mỹ Chánh. Cầu xe lửa đă không sử dụng được từ lâu, cầu đường bộ này cũng đă hỏng từ trận năm 72, nhưng sau đó đă được sửa chữa để sử dụng. Tôi báo cáo chính xác những điều tôi quan sát được.
Cầu bị bung một vài ở giữa, xe cộ không lưu thông được nhưng người đi bộ vẫn có thể qua lại tuy hơi khó.
Lữ đoàn 1 Thiết Kỵ ra lệnh cho tôi đưa một trung đội lên nằm chận phía nam cầu cùng với hai chiếc M-48, trung đội c̣n lại vào sâu trong núi đến nằm chung với Chi đoàn 1.
Gặp đại úy Chi đoàn trưởng, người thẩm quyền đă yêu cầu tôi cho vị trí chính xác tối hôm qua. Bây giờ tôi mới hiểu lư do sự bết bát của ông ta. Ông tốt nghiệp khóa 2 Chiến Tranh Chính Trị Đà Lạt. Đang từ một chức vụ chuyên môn là chiến tranh chính trị của Thiết Giáp, ông đă này nọ để được ra chỉ huy một chi đoàn. Hết ư kiến!
Buổi tối, chúng tôi theo Chi đoàn 1 đến vị trí khác đóng quân đêm. Tôi vừa đặt xong hai chốt tiền đồn th́ nhận được lệnh di chuyển. Lư do di chuyển là Liên đoàn 913 Địa Phương Quân cảm thấy "lạnh gáy" khi chúng tôi dời đi chỗ khác nên đă báo cáo ẩu lên Lữ đoàn 1 Thiết Kỵ là họ nghe thấy tiếng di chuyển của xe xích sắt ở phía trong núi, yêu cầu được chúng tôi nằm chận đầu.
Trời đă tối, hai cái chốt của tôi đă gài xong ḿn và lựu đạn, bây giờ phải gỡ hết đâu phải là chuyện dễ, sau đó đến vị trí mới lại phải gài lại. Gài hay gỡ ḿn tự động, lựu đạn là một chuyện rất nguy hiểm, ban ngày c̣n có người chết, huống hồ là ban đêm. Tôi quyết định không gỡ và khi đến đóng chốt ở vị trí mới cũng không gài, bù lại, lính phải gác theo kiểu đang đụng trận, nghĩa là cứ hai người một vọng gác, người thức người ngủ thay phiên nhau.
Ngày 22 tháng Ba, lănh lương. Trung đội 2 của Huy mập lănh lương xong, tôi hướng dẫn ban quân lương lên cầu Mỹ Chánh phát cho trung đội 1. Nhà cửa khu đầu nam cầu Mỹ Chánh đă tanh banh hết, không c̣n dấu vết đang phục hồi sau ngày ngưng bắn, rất ít căn nhà c̣n nguyên vẹn. Lại mất rồi cái chợ Mỹ Chánh, lại mất rồi những tiệm ăn quán nhậu.
Pháo binh vẫn bắn đều từ phía sau qua bờ bắc. Tại đây cũng vẫn ăn pháo một cách rất "vu vơ" từ bờ bắc bắn qua không trúng đâu vào đâu cả nhưng vẫn phải đề pḥng, biết đâu đạn "lạc" trúng ḿnh. Với kinh nghiệm nhiều năm trong nghề ăn 130 ly, hễ Việt Cộng pháo ḿnh thường th́ trúng chỗ khác, nhưng nếu nó nhắm bắn vào chỗ khác th́ nên coi chừng, rất dễ "lạc" vào chỗ ḿnh vài quả như chơi. Y hệt như mấy ông cảnh sát và nhân dân tự vệ ở thành phố, nếu nhắm thẳng ḿnh mà bắn th́ bảo đảm trăm phần trăm là an toàn, v́ luôn luôn trúng người khác, c̣n nếu mấy ông ấy mà nhắm người khác hoặc bắn chỉ thiên th́ coi chừng, trúng ḿnh là cái chắc!
Trong khi trung đội 1 lănh lương, tôi ra đầu cầu quan sát qua phía bắc, thấy Việt Cộng xuất hiện lẻ tẻ trên đường lộ, tôi cho bắn, v́ chúng thập tḥ nên khó biết được là bắn có trúng không. Có tiếng loa vọng sang từ bờ bắc:
- Đừng bắn nữa, vài hôm nữa Huế cũng c̣n không giữ nổi nói ǵ đến Mỹ Chánh mà bắn cho mệt.
Mẹ kiếp, bọn này lúc nào cũng một tấc đến trời, nhưng lần này tôi nghĩ có lẽ chúng nói thật, v́ nhớ lại lời anh Phát làm ở Hạ Viện là hoặc cắt đất ở An Lỗ, hoặc ở Lăng Cô; nếu cắt đất ở Lăng Cô th́ Huế mất là "cẳng" rồi. Hơn nữa, tôi nghe trung sĩ nhất Đăng, thường vụ đại đội nói: "Em nghe BBC nói 12 giờ trưa ngày 25 này là bàn giao Huế". BBC không từng là đài phát thanh đáng tin cậy nhất từ xưa đến giờ hay sao?
Nhưng mà, mẹ kiếp, như vậy th́ nhục nhă quá, chúng tôi đánh nhau với Việt Cộng như người lớn đánh với con nít, dĩ nhiên là cũng có chết chóc, nhưng vừa đánh vừa đùa chúng tôi vẫn chiếm gọn được bất cứ một mục tiêu nào được chỉ định. Khốn nỗi đă quá nhiều lần chưa đánh mà chỉ toàn nhận lệnh rút, cứ rút loạn xà ngầu đâm ra hỗn loạn, đâm ra mất chỉ huy. Lính đă mất chỉ huy sẵn súng trong tay càng gây thêm hỗn loạn.
Việt Cộng đă hết thập tḥ và tôi cũng hết hứng chơi tṛ tập bắn. Tôi về chỗ PC trung đội 1 viết vắn tắt mấy chữ nhờ ban quân lương mang về Sài G̣n đưa cho mẹ tôi: "Người ta đánh nhau nhưng ở tận măi đâu, chỗ con đang ở mang tiếng là khủng khiếp nhưng thực sự vẫn c̣n yên. Ở nhà yên tâm về con".
Một ngày trôi qua rất thoải mái với thêm một chai rượu thuốc mà hậu trạm ở Huế gửi ban quân lương mang ra cho tôi.
Ngày 23 tháng Ba, tiểu đoàn cho biết là tôi hết nhiệm vụ tăng phái. Chúng tôi trở về đại đội nhưng không có xe đến đón, có nghĩa là chúng tôi phải cuốc bộ. Dĩ nhiên khi người ta cần ḿnh th́ bao nhiêu phương tiện di chuyển mà chẳng có, đến khi không c̣n cần đến ḿnh nữa th́ đừng có ḥng. Tôi hiểu thân phận ḿnh như vậy nên tuy hơi ngán đoạn đường quá xa, nhưng bù lại, trong suốt thời gian tăng phái, chúng tôi thực sự đă không phải làm một việc ǵ đáng gọi là việc. Tôi chỉ tức một điều là Thiết Giáp không có xe đưa trả chúng tôi về đơn vị gốc trong khi Chi đoàn 1 lại có xe đi Huế mua mía về nhai với nhau.
Đang tập trung con cái ra quốc lộ 1, chỗ làng Chánh Môn, th́ Điểu, phụ tá ban Ba tiểu đoàn gọi máy cho biết là đợi tại chỗ, chính Điểu sẽ hướng dẫn xe lên đón. Gặp Điểu và hai chiếc GMC không phải là xe và tài xế của tiểu đoàn, khi xe chạy tôi hỏi Điểu:
- Mấy cái xe này ở đâu ra vậy?
- Tôi cũng không biết là của đơn vị nào, thấy xe không chạy ngang qua tiểu đoàn, tôi chận lại bắt đi đón mấy ông.
Cám ơn sự cà ngơ của mấy cái xe này.
Đi ngang qua Bộ chỉ huy của Lữ đoàn 1 Thiết Kỵ, nơi này không c̣n là một căn cứ quân sự nữa v́ đă vắng tanh vắng ngắt, tôi chỉ c̣n thấy mấy đám khói bốc lên, khói của những đám lửa phá hủy hồ sơ và những thứ không mang theo được. Thảo nào bọn tôi được trả về đơn vị gốc, v́ c̣n ai nữa đâu để mà sử dụng bọn tôi. Tôi sực nhớ là Liên đoàn 913 Địa Phương Quân cũng biến đâu mất tự bao giờ rồi, chỉ c̣n lại chúng tôi và Chi đoàn 1 Thiết Kỵ. Chúng tôi đi, không hiểu chi đoàn của ông đại úy Chiến Tranh Chính Trị làm Chi đoàn trưởng bao giờ th́ rút, hay là các ông xếp lờ đi để họ nằm chận hậu vô thời hạn.
Điểu cho hay thiếu tá Thành đă làm tiểu đoàn trưởng, thiếu tá Toàn tức Hitler và đại úy Phó đă đi Đà Nẵng để qua tiểu đoàn 18.
Tôi nhận lệnh vào căn cứ Ḥa Mỹ. Căn cứ này rộng mênh mông, ngày trước là doanh trại của Dù và Thiết Giáp, bây giờ trở thành Bộ chỉ huy của tôi, một thằng trung úy và hai trung đội. Tôi không biết đường xá và ngơ ngách của căn cứ mặc dầu trước đây đại đội tôi đă có lần tăng phái cho Thiết Giáp nằm trong căn cứ này cả tháng. Tôi chọn đại một chỗ đóng quân và tổ chức pḥng thủ đêm, không phải là pḥng thủ căn cứ mà là pḥng thủ trong căn cứ, v́ không c̣n ai trong căn cứ Ḥa Mỹ này ngoài chúng tôi.
Đêm có trăng, tuy không sáng nhưng cũng đủ hữu t́nh để chúng tôi nhâm nhi cho hết ít rượu c̣n lại. Rải tuyến xong, bữa nhậu nhà binh vừa được bày biện, chưa kịp lai rai, tôi đă nhận lệnh của tiểu đoàn đưa một trung đội tăng phái cho Tiểu đoàn 5 đang đụng ở sông Bồ, phía tây nam cầu An Lỗ. Trung đội 1 đă nằm giữ cầu Mỹ Chánh một ḿnh, bây giờ đến lượt trung đội 2 của Huy mập đi. Thằng nào đi cứ việc đi, thằng nào c̣n lại cứ việc nhậu.
Đang ăn nhậu nửa chừng, tôi lại nhận lệnh. Lần này chúng tôi đi nốt.
Vượt qua hàng rào pḥng thủ của căn cứ, nơi c̣n sót lại rất nhiều ḿn bẫy, nhưng may mắn chúng tôi qua an toàn bằng đường ṃn mà lúc trước những tên lính "dù" đi chơi khi căn cứ c̣n đóng quân. Băng qua thửa ruộng nhỏ, đi ṿng theo b́a làng Đồng Lâm, vào sâu trong núi, chúng tôi có nhiệm vụ làm gạch nối cho đồi 51 và quốc lộ 1. Quá nửa khuya chúng tôi đến được vị trí ấn định, bố trí sơ sơ để nghỉ ngơi, v́ tôi đoán chắc chúng tôi c̣n phải di chuyển trong đêm.
Các tiểu đoàn Biệt Động Quân của Liên đoàn 14 đáng lư phải nằm bắt tay hàng ngang với chúng tôi để trải dài tuyến pḥng thủ bỗng dưng biến mất, chỉ c̣n trơ ra mấy đại đội của tiểu đoàn tôi nằm lẻ loi trên vài cái đỉnh đồi.
Khoảng 4 giờ sáng ngày 24 tháng Ba, đại đội tôi nhận nhiệm vụ làm gạch nối ở làng Đồng Lâm để yểm trợ cho đại đội 1 và đại đội 2 rút ra từ phía núi. Trời sáng rơ khi các đại đội 1 và 2 ra đến quốc lộ. Đại đội 1 nằm lại để đại đội tôi rút. Dân làng Đồng Lâm đứng nh́n chúng tôi rút quân, thật khó để tôi có thể phân biệt được ánh mắt của họ căm thù hay thích thú. Đại đội tôi về đến đồi Chẻ -cây số 23- nằm lại khi đại đội 1 rút qua mặt chúng tôi. Có vài tên du kích từ trong làng ra bám chúng tôi từ xa xa. Việt Cộng pháo 130 ly ra quốc lộ như mưa để chận đường rút của chúng tôi nhưng không chính xác nên không có thiệt hại nào.
Đang di chuyển chúng tôi phải ngừng lại nhường một cánh quân Địa Phương Quân đang kéo từ hướng đông về quốc lộ. Có hai lư do, thứ nhất, chúng tôi là đơn vị chận hậu nên phải đi sau cùng, thứ hai chúng tôi không muốn bị lộn xộn mất chỉ huy như kinh nghiệm 72, rất dễ bị trà trộn.
Buổi trưa đại đội tôi phối hợp với một đại đội Biệt Động Quân -không hiểu từ đâu hiện ra- rải quân nằm ở bờ bắc sông An Lỗ, trong khi tất cả tiểu đoàn tôi nằm ở bờ nam. Nhưng rồi khoảng 2 giờ trưa, đại đội Biệt Động Quân lại biến mất. Họ không báo cho chúng tôi biết và họ cũng không đi qua cầu An Lỗ. Tôi không đoán nổi là họ đi lối nào và lúc nào. Tôi báo cáo về tiểu đoàn. Chỉ c̣n đại đội tôi nằm ở bờ bắc cầu An Lỗ. Lúc 4 giờ chiều tôi nhận lệnh rút về phía nam cầu. Chúng tôi về nằm dọc bờ sông ngay chân cầu.
Dân chúng ở đây không chạy hết như tôi nghĩ. Ngay trong khu vực đóng quân của tôi có một ngôi chùa đang tấp nập dân chúng đi lễ. Tôi không biết là ngày lễ ǵ nhưng quang cảnh quanh ngôi chùa rất thanh b́nh. Tôi tự cảm thấy thừa thăi khi xuất hiện tại đây với đầy đủ vũ khí, trang bị của một thằng lính ngoài mặt trận. H́nh như người dân ở bờ nam cầu An Lỗ không biết hay không cần biết đến những chuyện đang xảy ra sát cạnh họ, ảnh hưởng trực tiếp và rất lớn đến cuộc sống của họ. Tôi thực không thể hiểu v́ lẽ ǵ và tại sao người dân ở đây lại có thể b́nh thản đến như vậy.
Súng vẫn nổ liên hồi ở sông Bồ nhưng tôi đă mất liên lạc với trung đội 2 của Huy mập từ đêm hôm qua, khi chúng tôi rời bỏ căn cứ Ḥa Mỹ, không hiểu bọn nó giờ này ra sao.
Tôi lại nhận lệnh ra quan sát và báo cáo về chuyện Công Binh phá cầu An Lỗ. Một người lính gác nói với tôi.
- Vừa có một chiếc Jeep chạy qua cầu, cũng có một bà già đi qua bên kia, không hiểu họ có về kịp không.
Tôi chỉ có nhiệm vụ quan sát và báo cáo chứ tôi đâu có chỉ huy toán phá cầu, nên tôi đâu có quyền hoăn lại để đợi họ trở lại. Tôi nói:
- Họ không về kịp là tại cái số của họ phải ở lại với Việt Cộng. Tao đâu có quyền hoăn chuyện phá cầu.
Kết quả phá cầu không được như ư, chỉ có xe là không lưu thông được, c̣n người đi bộ vẫn qua lại thoải mái. Không hiểu toán Công Binh này thực sự không muốn phá cầu hay tại họ không đủ khả năng. Tôi báo cáo kết quả này lên tiểu đoàn và xin phá thêm một lần nữa. Tiểu đoàn trả lời:
- Toán công binh không thuộc Thủy Quân Lục Chiến nên không thể ra lịnh trực tiếp cho họ được. Phải xin lên trên, nhưng hiện giờ số thuốc nổ của họ cũng đă hết, nếu xin được chắc cũng không kịp. Muộn rồi.
Tôi không hiểu ư nghĩa của tiếng muộn rồi nên kỳ kèo thêm:
- Ngày hôm nay không kịp th́ ngày mai, chứ cái cầu như vậy th́ coi như đâu đă phá.
- Thôi được, để tôi xin, nhưng chắc chắn với anh là không kịp đâu. Vô ích!
Không hiểu tiểu đoàn xin thật hay chỉ hứa với tôi để tôi khỏi kỳ kèo.
Khoảng 6 giờ chiều Huy mập gọi:
- 520 - 272.
- Nói, tại sao giờ này ông mới chịu lên "mai"?
- Cái "mai" của tôi banh rồi 520. Tôi phải mượn của bọn "con cua".
- Cho tôi biết t́nh trạng của ông ra sao. Khỏi ngụy.
- Tụi tôi banh hết rồi, c̣n có mấy mống thôi, lại sắp phải ủi thêm cú nữa. Tôi cũng bị thương rồi.
- Mấy thằng bị thương ra sao?
- Tôi xin tải thương nhưng bọn "Lươn Đen" -Tiểu đoàn 5 Hắc Long- bắt tự túc.
- Sao ông không xin thẳng 324?
324 là thiếu tá Tiền, Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 5 Hắc Long, tháng trước ông c̣n là Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 4 tôi, người nổi tiếng "ngon lành" khi trực tiếp chỉ huy chúng tôi đánh trận Cửa Việt ngày ngưng bắn.
- 324 biết rồi, ổng c̣n nói: "Thầy tṛ mày rán làm cho tao cú nữa, đây là trận đầu của tao ở bên này".
- Thôi được rồi, tôi xin bên ḿnh lo cho ông. C̣n ông gom con cái lại. Đây là lịnh của tôi không ủi nữa v́ bất cứ lư do ǵ. Ông nghe rơ không?
- Rơ, 520.
Tôi gọi Đại đội trưởng, Đại đội trưởng bó tay. Tôi liên lạc với tiểu đoàn, tiểu đoàn hứa sẽ can thiệp.
Khoảng 7 giờ tối, tôi liên lạc thêm một lần nữa với tiểu đoàn yêu cầu lo gấp cho trung đội 2. Tiểu đoàn trả lời bất lực. Tôi liên lạc với trung đội 2 nhưng không được.
8 giờ tối, khi tôi đang cố gắng liên lạc với trung đội 2, Đại đội trưởng gọi tôi lên họp.
- Ông cho con cái trang bị nhẹ tối đa, bằng mọi giá phải về đến Thuận An trước 6 giờ sáng mai. Ai tới trễ sẽ bị bỏ lại v́ chỉ có một chuyến tàu đón ḿnh về Đà Nẵng thôi.
Bây giờ tôi mới hiểu tiếng "muộn rồi" của tiểu đoàn. Tôi hỏi:
- C̣n trung đội thằng Huy mập sao?
- Bỏ! Đại đội có một bản đồ thôi, tôi không chia cho ông được, ông về chuẩn bị khi nào có lệnh của tôi th́ đi.
- Sao tiếng bỏ của ông nghe gọn quá vậy 369?
- Chứ ông thấy c̣n cách nào khác không? Bây giờ chỉ c̣n mỗi một việc là lo được cho thằng nào th́ lo. Ông về chuẩn bị đi.
Tôi bước ra, muốn khóc. Mẹ kiếp, bạn nhà binh t́nh nhà thổ, không ai lo cho bọn nó cả, c̣n tôi lại không thể nào lo được cho tụi nó. Tiếng súng vẫn nổ dữ dội phía sông Bồ. Không hiểu nó có nghe lệnh tôi rút ra ngoài hay lại nổi máu điên mà ủi tiếp. Ai chứ thằng Huy mập này th́ mê ủi lắm.
Đại đội tôi trang bị nhẹ. Súng cối mang theo mười quả đạn, đại liên một dây 100 viên, M-79 một dây sáu quả, M-16 một băng; mỗi người lính hai quả lựu đạn, một bao gạo sấy, một lon thịt hộp; tất cả những thứ bỏ lại vứt hết xuống sông An Lỗ, quần áo mùng mền cũng vứt.
Tôi cố gắng liên lạc với Huy mập nhưng vẫn không được. Âu cũng là phần số. Hy vọng nó bám được theo Tiểu đoàn 5.
9 giờ tối tôi nhận lệnh di chuyển, đại đội tôi đi sau cùng của tiểu đoàn. Khi đi ngang chỗ Đại đội trưởng, ông ta đă bỏ đi từ trước.
Tôi liên lạc một cách nhẫn nại với trung đội 2. Trời đă không phụ tôi. Trung sĩ Khang trung đội phó trả lời tôi ở đầu máy bên kia:
- Tao gặp 272.
- 520 chờ.
- Thôi khỏi, mày nói 272 ngay bây giờ kéo hết con cái ra quốc lộ, ngay bây giờ, nghe rơ không?
- Rơ, 520.
- Cố gắng kéo hết con cái ra quốc lộ, theo ḍng người về Huế.
Tôi yên tâm. Với trung đội 2 tôi đă cố gắng hết khả năng của tôi. Những thằng bị thương tùy thuộc vào Trung đội trưởng và những thằng c̣n khỏe mạnh của trung đội. Nếu tôi không cố gắng liên lạc, chưa chắc bọn nó chịu nằm yên, nhưng cũng chẳng c̣n ông xếp nào nghĩ đến cái trung đội què quặt đang bị bỏ rơi.
Bập bùng trước mặt là đám lửa của chiếc M-48 cháy nằm ngay trên quốc lộ. Đó đây trên đường lộ, xác của những người lính bất hạnh nằm chết đủ kiểu. Đoàn người vẫn đi qua, chỉ có những cái nh́n ném về phía những xác chết. Ḍng người càng lúc càng đông, đại đội tôi bị lẫn trong ḍng người đang di chuyển về phía nam. Thỉnh thoảng trên đường chúng tôi di chuyển, bọn du kích xuất hiện bắn chận chúng tôi, y hệt cái kiểu năm 72 đă tạo ra đại lộ kinh hoàng, nhưng lần này không phải là cuộc rút chạy hỗn loạn của năm 72. Tuy không dễ chỉ huy như b́nh thường nhưng chúng tôi không bị lẫn lộn với các đơn vị Bộ Binh hoặc Địa Phương Quân, cũng không bị lẫn lộn với những người dân, tuy rằng cũng có những đơn vị khác, cũng có một ít dân chúng cùng chạy với chúng tôi, nhưng vẫn có một sự khác biệt của một đơn vị c̣n chỉ huy nên những cái nút chận của bọn du kích không có khả năng chận được chúng tôi lại. Và cũng nhờ ở sự trật tự này nên nếu có bọn Việt Cộng trà trộn vào, cũng không dám dở tṛ ném trái khói chỉ điểm hay dùng máy truyền tin để điều chỉnh pháo binh của chúng như hồi năm 72.
Tuy nhiên tôi là thằng ích kỷ, chỉ biết đến đại đội ḿnh nên tôi đă ngầm khuyến khích lính của tôi đi càng nhanh càng tốt, tôi đă rất lỏng lẻo trong việc kiểm soát lính, thậm chí tôi c̣n lờ đi khi thấy lính tách khỏi hàng đi vượt qua mặt tôi. Đại đội tôi tan dần vào ḍng người, cuối cùng chỉ c̣n tôi và vài người lính thân tín. Trung sĩ Khang gọi cho tôi biết là đă gặp đại đội chỉ huy của tiểu đoàn, những người lính bị thương không thể đi được đă được gửi theo xe cơ hữu của tiểu đoàn. Tôi yên tâm hoàn toàn về trung đội 2.
Tôi đi vượt lên trên, gặp đại đội 1, thật tuyệt hảo! Đại đội 1 vẫn đi một hàng dọc bên lề đường, các sĩ quan đi ngoài hàng ngang với trung đội của ḿnh và người Đại đội trưởng, đại úy Tài, tay cầm một khúc cây làm roi đi lên đi xuống theo đại đội, miệng la hét chửi bới và cả quất roi vào đít những tên lính nào bỏ đứt đoạn hay đi chệch ra khỏi hàng. Đại đội 1 di chuyển như đang thực tập bài di hành trong quân trường, chứ không phải đang rút lui gấp cho kịp tàu. Gặp tôi đi tới, đại úy Tài hỏi.
- Đụ mẹ, đại đội mày đâu?
- Loạn xà ngầu hết rồi anh Hai. -Chúng tôi vẫn gọi đại úy Tài là anh Hai, anh Hai Tài.
Anh Hai Tài cầm roi nhắp nhắp về phía tôi:
- Đụ mẹ, năm roi nghe mày!
Tôi cười cười ngượng ngượng:
- Lên tàu rồi đánh, anh Hai. Em đi trước nghe.
- Ờ, tới Huế rán gom đại đội lại nghe mày, thằng láu cá!
Qua ngă ba An Ḥa, đă gần 12 giờ khuya, tôi đi thêm một đoạn nữa, đến chỗ đèn sáng ngồi nghỉ, đồng thời để dễ gom lính lại. Khoảng hơn nửa tiếng sau, tôi gom được gần hai chục mạng chậm chân hơn tôi, tiếp tục kéo nhau đi.
Đến cầu Bạch Hổ, tại cḥi gác ở gần cầu, tôi thấy một người lính Nghĩa Quân quần áo súng đạn rất chỉnh tề đang đứng gác. Tôi ngạc nhiên hỏi:
- Giờ này c̣n đứng gác cái mẹ ǵ ở đó, cha nội?
- Em không nhận được lệnh ǵ hết.
- Lệnh cái con cặc, Tiểu đội trưởng mày đâu?
Một người lính già tay xách khẩu súng chạy lại.
- Dạ tôi.
- Huế bị bỏ rồi, ông c̣n gác cái ǵ nữa. Tôi là trung úy ra lịnh tan hàng, về lo mang vợ con đi gấp nghe không!
- Dạ.
Thật tôi không thể hiểu nổi tại sao mấy ông xếp lại có thể nhẫn tâm bỏ lại lính tráng mà chạy lấy thân như vậy, trong khi t́nh h́nh đâu đến nỗi. Trung đội 2 của Huy mập đă bị mấy ông xếp bỏ rơi. Không, tiểu đội Nghĩa Quân này bị lừa ở lại th́ đúng hơn. Những loại ông xếp vô liêm sỉ này trong quân đội chắc chắn không phải là ít. Không hiểu hiện giờ ở khắp Quảng Trị Thừa Thiên này có bao nhiêu đơn vị nhỏ c̣n đang phải thi hành nhiệm vụ nào đó trong khi các ông xếp của họ đă ung dung ở Đà Nẵng hoặc Sài G̣n. Xin hăy gắn anh dũng bội tinh với nhành dương liễu cho những ông xếp này. Ờ mà h́nh như cũng chẳng phải xin, v́ thường ra th́ huy chương được gắn nhanh và nhiều vào ngực áo của những thằng chẳng bao giờ biết đánh đấm là ǵ. Xin cám ơn những cái huy chương.
Một bà già đứng ở cửa một túp lều bên vách tường thành Phú Văn Lâu, một tay cầm đèn dầu, tay c̣n lại quẹt nước mắt liên hồi, nh́n chúng tôi. Tôi hỏi bà cụ:
- Răng không đi mệ?
- Mệ không có tiền để đi con ơi!
- Tụi con cho mệ tiền, hay mệ đi chung với tụi con.
- Chừ hết kịp rồi con ơi!
Huế đang là một thành phố chết và đang là một thành phố bị bỏ ngỏ. Cả thành phố chỉ c̣n lại vài ba ngọn đèn đường, cái sáng cái tối, đạn pháo Việt Cộng nă đều vào cầu Trường Tiền và khách sạn Hương Giang, đó đây người ta đang đạp xe ba bánh, xe xích lô đi hôi của.
Đi lối cầu mới th́ được an toàn, nhưng tôi sẽ đi lối cầu Trường Tiền mặc dù cầu này đang bị pháo. Một chút lăng mạn trong người tôi nổi dậy, chẳng ǵ cũng chỉ c̣n là lần chót. Ngay đầu cầu, một chiếc M-48 nằm ch́nh ́nh, máy vẫn c̣n nổ mà không có người. Lên đến giữa cầu, tôi nói với mấy thằng lính đệ tử.
- Quay lại nh́n Huế lần chót bay, chắc chắn là ḿnh sẽ không đánh ra tới đây để lấy lại đâu.
Một nỗi buồn dâng lên trong tôi, không khóc nhưng mắt tôi đoanh tṛng. Bao nhiêu gian truân, bao nhiêu xương máu, bao nhiêu xác người, bao nhiêu mồ hôi nước mắt của bạn bè, của anh em đồng đội tôi đă đổ xuống cho cái vùng địa đầu nghiệt ngă này. Bản thân tôi cũng đă hai lần đổ máu ở nơi này, bây giờ bỗng chốc bỏ đi, hỏi ai là người không tức tưởi. Đù má những thằng chịu trách nhiệm trong vụ bỏ Huế này, lịch sử sẽ bôi tro trát trấu vào mặt chúng! Những ai đă từng tuyên bố, từng hô hào tử thủ Huế giờ này ở đâu? Khốn nỗi, những thằng đánh trận mà luôn luôn đi đàng sau và luôn luôn bỏ chạy trước lại là những thằng có quyền, có quyền mà hèn nhát, đốn mạt nên bây giờ bao nhiêu người khốn đốn, rút chạy như một lũ thua trận. Nhưng thực sự chúng tôi đă đánh nhau đâu để bị gọi là thua! Đồ tiếp liệu trong thành Mang Cá dư sức cung cấp cho Lữ đoàn tôi ít nhất là ba tháng, tại sao không cho chúng tôi vào thành Nội? Ờ mà tử thủ làm chó ǵ, bao nhiêu thằng xếp cút mẹ nó hết rồi, vợ đẹp con khôn và tiền bạc bao năm ăn bẩn không lẽ lại vứt bỏ. Vậy th́ tội chó ǵ ḿnh lại nghĩ đến chuyện ở lại đánh nhau để chết oan mạng, cùng lắm được vài giọt nước mắt cá sấu, một cái huy chương không giá trị, những lời ca tụng giả dối, ngoài cửa mồm thôi chứ có mẹ ǵ nữa đâu. Đồ chó má!
Qua hết cầu, tôi gặp đại úy Chiêu, Đại đội trưởng đại đội 3, tay cầm chai rượu chát khổng lồ, túi đút chai rượu mạnh. Thấy tôi ông kêu lớn:
- Ê Huy, nhậu mày.
Bao nhiêu tủi hờn, căm hận, buồn bực biến mất nhanh như viên đạn ra khỏi ṇng súng. Bọn tôi ngồi quây tṛn giữa ngă tư đầu nam cầu Trường Tiền nhậu không có mồi, không có nước đá "chữa lửa" th́ chúng tôi nhậu chay. Câu chuyện lại vui như pháo Tết. Mấy tên lính không biết lấy xe xích lô của ai chở đầy xe thuốc lá Ruby và bia Quân tiếp vụ đến tiếp tế và nhập cuộc. Tôi đập vỡ cổ chai bia rót từ đầu xuống, người ướt đẫm bia thích thú, từ bé đến lớn chưa bao giờ được tắm bằng bia mà. Nhưng chẳng có cái dại nào giống cái dại nào: bị ướt bia, người tôi dính nhem nhép khó chịu.
Đang ngồi nhậu, Đại đội trưởng tôi không biết từ đâu tới cho biết điểm hẹn đă thay đổi v́ những kho đạn, kho xăng ở Thuận An đă bị cháy, không biết v́ pháo kích hay v́ đặc công. Điểm tập trung mới là bến phà Tân Mỹ.
Mấy ông lính của tôi không biết vác ở đâu ra một lô súng mới tinh, nào là M-16, nào là M-79, nào là đại liên M-60, c̣n có cả máy truyền tin ANPRC-25 nhưng không có pin. Tôi bảo lính đi lấy thêm, đại đội trưởng tôi không chịu:
- Vác nặng thêm chứ được cái ǵ!
- Nặng khỉ ǵ, ḿnh đi tàu đâu có vác.
- Tôi nói không, giờ này không lo mà đi đi, c̣n ở đó mà lo súng với lo nhậu. Đi!
Tôi uể oải đứng dậy. Lệnh đi th́ đi chứ thực sự tôi c̣n muốn ngồi nhậu, mấy khi c̣n có dịp ngồi xếp chân bằng tṛn giữa ngă tư mà nhậu thế này. Ung dung ngồi nhậu nh́n thiên hạ hớt ha hớt hăi thú lắm chứ. Tôi đi qua khách sạn Hương Giang lúc này đă hết bị pháo kích, qua Đập Đá, đến ngă ba con đường đất đỏ. Ngă ba này là điểm tụ hội của ḍng người đi từ Huế ra và ḍng người quá nhanh chân nên phải đi ngược từ Thuận An vào. Tất cả đổ vào con đường đất đỏ để đến bến phà Tân Mỹ.
Đại đội trưởng ra lệnh tôi đợi ở ngă ba để chỉ đường cho lính ở cả hai phía tới, c̣n ông ta nhập vào ḍng người đi trước.
Tôi gặp So, trung úy Đại đội trưởng đại đội 2. So, Hồ, Sáng và tôi là bốn thằng cùng về tiểu đoàn một ngày. So cũng đứng lại đợi những con nhạn là đà, đứng với nhau cùng ngậm ngùi về chuyện thằng Sáng. Chừng nửa tiếng So cũng lại đi trước.
Khoảng gần 3 giờ sáng, khi ḍng người thưa dần tôi mới đi. Đi chừng chưa đầy 20 phút, chúng tôi mất bóng những người đi trước v́ bị đứt đoạn. Đến một ngă ba tẽ ra như h́nh chữ Y, hai ngă đường đều lớn như nhau, tôi rất phân vân trong sự lựa chọn. Trong số người có mặt, tôi là thằng có cấp bậc cao nhất, tôi lại có máy truyền tin nên mọi người đều trông vào tôi. Tôi gọi máy cho Đại đội trưởng:
- Tôi gặp ngă ba h́nh chữ Y, 369 cho biết đi đường nào?
- Đi thẳng.
Mẹ kiếp, vậy th́ hỏi làm chó ǵ cho mất công, đường nào cũng là đường thẳng và đường nào cũng là đường rẽ.
- Ông cho tôi biết phải đi về hướng nào?
- Hướng nam, bộ ông không đang đi về hướng nam sao?
Tôi không muốn hỏi nữa. Đường bên trái về hướng đông nam, đường bên phải về hướng tây nam. Tôi chọn đường bên trái v́ chắc chắn đường này sẽ ra đến phá Tam Giang. Đi được chừng hai cây số, có một xe Jeep từ sau chạy tới. Tôi hỏi:
- Phải đi đường này không mấy anh?
- Ừ, gần tới phá rồi.
Chắc ăn là ḿnh đă đúng đường, cứ thế chúng tôi đi. Nhưng khoảng chừng 15 phút sau, chiếc xe Jeep lúc năy đi ngược trở lại, không đợi hỏi, mấy người trên xe đă nói:
- Tụi tôi ra tới phá rồi, không gặp ai hết, quay lại đi.
Chúng tôi nh́n nhau thở dài. Tôi liên lạc với Đại đội trưởng:
- 369 - 520.
- Nói.
- Tôi đi lạc rồi, bây giờ ṿng lại th́ xa quá, ông bắn cho tôi ba phát súng để tôi định hướng.
Im lặng. Tôi gọi lại:
- 369 - 520.
- Nói.
- Sao ông chưa bắn?
- Bắn rồi.
- Tôi không nghe ǵ hết, ông bắn lại đi.
Lại im lặng. Tôi lại gọi:
- 369 - 520.
- Nói đi.
- Ông bắn chưa?
- Rồi, cha nội.
- Vậy th́ tôi đi lạc xa quá rồi!
- Ông rán đi làm sao cho kịp th́ đi.
Giận quá tôi mỉa:
- Cám ơn 369.
Chúng tôi kéo nhau đi ngược trở lại, đi theo tôi có đến bốn, năm chục người nhưng thầy tṛ tôi chỉ có ba. Thế là mất toi cả hơn tiếng đồng hồ, bù lại được cái là tăng thêm mệt nhọc và sự bực ḿnh.
Về đến ngă ba chữ Y lúc năy, đương nhiên lần này tôi không c̣n phân vân hay phải hỏi đường.
Càng đi đoàn người phía sau càng đông dần và dần dần qua mặt chúng tôi. Có rất nhiều xe đi qua, tôi chận được một xe Jeep không đến nỗi chật lắm, cả ba thầy tṛ tôi cùng lên được trên xe. Tôi nghĩ bụng, mệt quá rồi, thôi th́ phó mặc cho tài xế. Ngủ.
Tôi ngủ ngon lành cho đến khi xe đến bến phà Tân Mỹ khoảng 6 giờ sáng. Người đă tập trung ở đây rất đông nhưng phương tiện qua sông lại không có một cái. Bao nhiêu ghe, gọ nằm hết ở bờ phá bên kia. Tôi chẳng rỗi hơi mà lo chuyện làm sao để qua phía bên kia phá, không phải là việc của tôi.
Trong thời gian nghỉ ngơi để chờ đợi, thiếu tá Thành cho tập họp các sĩ quan của tiểu đoàn lại để tự giới thiệu.
- Tôi là thiếu tá Thành, Đinh Long Thành, tiểu đoàn trưởng mới của các anh. Tàu đă đợi sẵn chúng ta ở bờ biển, các anh kiểm điểm lại quân số. Những mất mát về vũ khí, trang bị không thành vấn đề. Chúng ta sẽ được tái trang bị khi vào đến Đà Nẵng.
Kể cũng tức cười, sau khi chạy vắt gị lên cổ, chạy ướt nhẹp cả quần, Tiểu đoàn trưởng mới được giới thiệu với các sĩ quan trong tiểu đoàn. Quân số đại đội tôi thiếu gần chục mạng, tuy nhiên người vẫn tiếp tục đến. Trung đội 2 của Huy mập cũng đă có mặt, kể cả những người bị thương nhẹ; c̣n những người bị thương nặng tôi không biết họ ở đâu nhưng chắc là được yên ổn, an toàn.
Khoảng 11 giờ đại đội tôi vượt xong phá Tam Giang.
Nơi mới đến tôi chỉ biết duy nhất có một điều là bốn bề là nước, phía bắc là cửa Thuận An, phía nam là cửa Tư Hiền, phía tây là phá Tam Giang và phía đông là biển Đông. Một cái túi được bọc kín chung quanh bằng nước, bề ngang đông tây rất hẹp.
Chúng tôi được chia vào nằm ở những căn nhà dọc hai bên con đường đất chính của làng ở ven phá để ăn uống, nghỉ ngơi.
Rải rác có thêm những người lính của đại đội tiếp tục đến, cho biết đă có những đụng độ giữa Việt Cộng với những người đi phía sau.
Hơn 12 giờ trưa, chúng tôi được lệnh di chuyển ra bờ biển. Vừa lên hết đụn cát cạnh làng tôi đă thấy ngay một chiếc tàu thật lớn mang số HQ-801 thừa sức chứa cả lữ đoàn đă đợi sẵn ở gần bờ không biết từ bao giờ. Tôi nghĩ bụng chỉ c̣n lên tàu nữa là chấm dứt sự rút chạy, bọn Việt Cộng có tới nơi cũng sẽ chỉ được một phen chưng hửng. Nhưng lên tàu cũng c̣n có nghĩa là chấm dứt một cách nhục nhă và vô lư cuộc chiến đấu khủng khiếp mấy năm trời nay để giữ vùng Quảng Trị và Huế, và sẽ chẳng bao giờ c̣n trở lại cái nơi đă in đậm vào tôi những kỷ niệm vui buồn xấu tốt.
Sóng có vẻ cao ở sát bờ nên tàu phải đậu cách bờ có đến khoảng năm mươi mét. Những người dân chạy loạn và lính tráng của các đơn vị khác tan hàng đă đứng đầy ở bờ biển. Họ đă chạy theo chúng tôi từ Quảng Trị, Huế và các vùng phụ cận về đến đây.
Theo lệnh Lữ đoàn, mỗi tiểu đoàn tập họp thành một khối đứng quay lưng ra biển. Đại đội tôi mỗi trung đội đứng một hàng dọc cộng với một hàng dọc ngắn của ban chỉ huy đại đội.
Trong khi kiểm điểm quân số, tiểu đoàn bắt được một tên Việt Cộng trà trộn. Tên này cũng mặc quần áo Thủy Quân Lục Chiến, cũng đeo bảng tên màu đỏ của tiểu đoàn, bị phát giác v́ một sự ngờ nghệch nhỏ. Mỗi bảng tên đều có con số của từng đại đội, tên Việt Cộng này mang bảng tên không có số tức là thuộc đại đội chỉ huy lại đứng vào khu vực của đại đội 2. Bắt được tên Việt Cộng trong hoàn cảnh này dù có nhân đạo đến đâu cũng không thể giữ làm tù binh, mà chỉ có một cách duy nhất là tặng chàng cái vé đi tàu suốt.
Buổi sáng kiểm điểm quân số ở bên kia phá, tôi chỉ nghe báo cáo của các trung đội, bây giờ đâm hoảng, tôi phải đích thân đi nh́n mặt từng người lính trong đại đội. Oái ăm thay ngay trong trung đội tôi - tôi làm Trung đội trưởng trung đội 4 thay cho thiếu úy Sáng từ ngày Sáng qua đơn vị mới, v́ tôi là đại đội phó nên mọi sinh hoạt của trung đội đều do trung sĩ nhất Ba trung đội phó điều động. Tôi hoảng hồn v́ trong trung đội tôi có mấy tên mang đúng bảng tên của đại đội nhưng mặt mũi lạ hoắc, có một tên c̣n dắt theo một cô gái đang lúng ta lúng túng, mặt mũi tái xanh tái mét. Tôi hỏi:
- Mày đại đội nào?
- Em đại đội 4.
- Mày trung đội nào?
- Em trung đội 4.
- Trung đội trưởng mày là ai?
- Là trung úy, -vừa nói người lính vừa chỉ tôi.
Trung sĩ nhất Ba đỡ lời:
- Nó là lính ḿnh đó trung úy -anh ta chỉ thêm mấy người lính nữa- mấy đứa này cũng lính ḿnh luôn trung úy. Tụi nó về đại đội hồi ông đang đi phép, ra tới đại đội ông đi Mỹ Chánh liền nên không biết tụi nó.
Tôi hỏi tiếp:
- Cô gái này là ǵ của mày?
Cô gái hốt hoảng nói:
- Em là vợ anh ấy.
- Phải không mày?
Tay lính ngập ngừng, tiếng dạ lí nhí trong miệng.
- Mày mới Sài G̣n ra mấy ngày, tại sao đă có vợ Huế?
Cô gái ̣a lên khóc, thú nhận:
- Em không phải là vợ anh này, em là người Huế, em học năm thứ hai Văn Khoa -vừa nói cô gái vừa móc căn cước và thẻ sinh viên đưa cho tôi- em không phải là Việt Cộng.
Bất thần cô gái xụp xuống lạy tôi như tế sao:
- Trung úy cho em đi theo với, em không c̣n cách nào để đi được.
- Mấy cô hoạt động chống chính phủ dữ lắm mà, sao không ở lại đón Việt Cộng, chạy theo tụi tôi làm ǵ. Hay cô được gài đi theo mấy thằng lính "mồ côi" này.
Cô gái khóc rống lên một cách thảm thiết, tay vái tôi lia lịa:
- Gia đ́nh em đi trước hết rồi, c̣n ḿnh em ở lại để thu xếp nhà cửa rồi đi sau, đâu ngờ đă không kịp thu xếp ǵ hết lại c̣n bị kẹt như vầy.
Tôi bảo trung sĩ nhất Ba:
- Anh coi kỹ giấy tờ rồi khám người cô ta xem có ǵ khả nghi không?
Tôi không phải là người dễ xúc động v́ những giọt nước mắt đàn bà, tôi cũng không phải là một người cả tin nhưng xét cho cùng, người con gái trong hoàn cảnh loạn lạc này, một thân một ḿnh nếu không bám vào chúng tôi th́ c̣n biết bám vào ai, kể cả trường hợp nếu cô ta là người của Việt Cộng gài cũng chẳng có ǵ đáng ngại v́ tôi đâu để cho cô ta đi lại thoải mái, c̣n nếu cô ta đích thực chỉ là một người dân cần chạy theo chúng tôi mà ḿnh không giúp chẳng hóa ra ḿnh tiếp tay cho Việt Cộng hay sao.
Năm 72, tôi đă chứng kiến cảnh những người dân Quảng Trị bị kẹt lại trong vùng của Việt Cộng, khi chúng tôi đánh chiếm lại vùng thôn Bích La, Triệu Phong, có những đoàn người đă vượt bao nhiêu nguy hiểm để t́m về với "bộ đội miềng", có đoàn lúc khởi đầu khoảng ba trăm người, sau ba bốn ngày đêm đi ngày trốn, đến khi gặp được chúng tôi chỉ c̣n chừng một trăm. Có đoàn khi đi khoảng một trăm, sau nhiều ngày trốn tránh đă không bị chết dọc đường, nửa đêm cuối cùng của đoạn đường vướng phải ḿn tự động của một trung đội tiền đồn chết một số, tiếng rên của những người bị thương, tiếng la của những người hốt hoảng với âm điệu miền Trung đă lọt vào tai chúng tôi thành những tiếng "xung phong", thế là đạn chúng tôi bắn ra, lựu đạn chúng tôi ném ra lại giết thêm một số dân không tí kinh nghiệm ǵ về chiến trường, sáng ra nhận diện được nhau rồi, gom góp lại c̣n khoảng chưa tới năm mươi người, kể cả những người bị thương.
Có toán về gặp chúng tôi giữa ban ngày, có một người đàn ông mừng quá ôm chầm lấy một người lính vừa nhắc bổng lên vừa kêu "gặp lính miềng rồi, gặp lính miềng rồi, chết cũng sướng, chết cũng sướng", kêu xong ông ta nhảy ùm luôn xuống ḍng sông Vĩnh Định, khi chúng tôi vớt lên được chỉ c̣n một cách là đắp cho ông ta một nấm mồ. Hương hồn ông chắc chắn là đă ở nơi miền cực lạc.
Những h́nh ảnh đó của quá khứ đă bắt buộc tôi phải cho cô gái Huế học Văn Khoa đi theo trong đại đội, nhưng dưới sự kiểm soát của hai người lính trong ban chỉ huy của đại đội. Khả năng và quyền hạn của tôi không thể giúp được cho tất cả những người dân đang chờ đợi, mong ngóng được lên tàu đứng đông nghẹt ngoài kia, nhưng giúp chỉ một cô gái thôi th́ tôi có thể làm được.
Cả Lữ đoàn tập họp đứng khơi khơi quay lưng ra biển từ hơn 12 giờ trưa cho đến 4 giờ chiều trong khi chiếc HQ-801 vẫn dập dềnh chờ đợi. Không hiểu để làm ǵ và không hiểu tại sao. Điều này chỉ có Ó Lương tức Đại bàng Lâm Thao biết, hoặc thêm một ít sĩ quan trong ban tham mưu của Lữ đoàn biết, c̣n ngoài ra, chúng tôi, những thằng lính đang đứng tập họp trong hàng không thể nào biết. Có một số lính vô kỷ luật đă trốn khỏi hàng, lấy mấy chiếc ghe nằm trên băi biển chèo ra tàu cùng với những người lính Bộ Binh và một ít dân chúng. Trong số này tôi thấy có cả trung sĩ Châu, hạ sĩ Nam lùn và mấy người lính của đại đội. Tôi nh́n những thuộc cấp đó hoàn toàn dửng dưng, chẳng c̣n buồn nghĩ là họ đúng hay họ sai nữa.
Người lính cuối cùng của đại đội vắng mặt khi tập họp đă t́m đến, binh nhất Tuấn. Tuấn bị bắn nát cánh tay trái, máu nhuộm đỏ cả tay áo, quần áo người ngợm ướt nhẹp, bê bết bùn, nhưng vẫn vác khẩu đại liên M-60 với c̣n chừng nửa dây đạn trên vai phải. Tuấn nói:
- Tụi nó đă kéo tới đầy hết bên kia phá rồi. Em bị tụi nó bắn theo khi mới ra khỏi bờ được một khúc. Lính ḿnh bị kẹt bên kia vẫn c̣n nhiều, đang đụng.
Chúng tôi được lệnh di chuyển khi y tá đang băng cánh tay cho Tuấn đại liên.
Đừng tưởng bở, không phải chúng tôi di chuyển ra bờ biển để xuống tàu, và cũng không phải chúng tôi di chuyển ra bờ phá để lập tuyến pḥng thủ, mà là di chuyển một hàng dọc dọc theo bờ biển đi về hướng nam. Nhưng cũng không phải là tiếp tục cuộc rút lui đến một điểm hẹn khác, mà lần lượt các tiểu đoàn, các đại đội nối đuôi nhau tà tà mà đi. Tôi xin nhấn mạnh là chúng tôi đi rất tà tà dọc theo bờ biển.
Trong khi đang tà tà dạo mát như vậy, một chiếc trực thăng từ phía biển bay vào, quần trên đầu chúng tôi rồi ném chừng một chục bao cát đựng gạo sấy và thịt hộp. Một sự hỗn loạn đă xảy ra để tranh giành mấy bao cát đựng lương thực ném xuống được gọi là tiếp tế đó. Có một bao rơi trúng đầu làm bất tỉnh một người lính. Khốn khổ cho những thằng lính chúng tôi, đói th́ thực sự chưa đói, bao nhiêu thứ bỏ lại hết và sắp sửa đây c̣n bỏ lại ngay cả mạng sống của ḿnh, vậy mà đi tranh nhau một ít lương thực "tiếp tế" kỳ cục đó.
Có tin đồn là chính tướng Lân ngồi trên chiếc trực thăng tiếp tế này với mục đích là để thị sát, nhân tiện ném xuống cho một ít lương thực. Tôi không tin điều này v́ hai lư do, thứ nhất theo tôi nghĩ là tướng Lân không thể ra đây trong t́nh trạng này, và thứ nh́ là nếu tướng Lân có trên trực thăng, chắc chắn người anh cả đă ra lệnh cho chúng tôi xuống tàu bằng mọi giá chứ không phải để chúng tôi cứ tà tà rước đèn như thế này.
Chỉ cần một tay binh nhất có nghĩa là chỉ cần có chừng một năm kinh nghiệm chiến trường, thằng dốt đặc về quân sự, thằng chưa được học một khóa tiểu đội trưởng nào, chứ đừng nói đến hạ sĩ Nam lùn, trung sĩ Châu, cũng đă hiểu là chúng tôi phải xuống tàu càng nhanh càng sớm càng tốt, v́ càng dây dưa bao nhiêu là càng rút ngắn khoảng cách giữa chúng tôi với Việt Cộng bấy nhiêu. Đại bàng Lâm Thao tức đại tá Lữ đoàn trưởng chắc chắn là biết điều này, vậy th́ v́ lư do ǵ chúng tôi đă không được xuống tàu.
Với đội h́nh một hàng dọc ngoằn ngoèo như con rắn ở dọc bờ biển, chúng tôi nhận lệnh ngồi xuống. Chiếc tàu đă ra xa bờ và "đợi" chúng tôi tận ngoài khơi. Dĩ nhiên nó không thể đậu măi ở gần bờ để xem chúng tôi đi dạo mát, để xem chúng tôi nấn ná không có một hành động nào chứng tỏ chúng tôi muốn xuống tàu cả. Hai ông xếp lớn của chúng tôi, đại tá Lương Lữ đoàn trưởng và trung tá Tống Lữ đoàn phó đứng thản nhiên nói chuyện, cười đùa thân mật với một ông xếp lớn nữa là trung tá Ṭng (trong những bản in trước, v́ trông gà hóa cuốc, tôi đă viết là đại tá Thiệt, xin thành thật tạ lỗi với "Tử Thần") Liên đoàn trưởng Liên đoàn 14 Biệt Động Quân. Không hiểu cả ba ông xếp lớn đang nghĩ ǵ trong những cái đầu của họ, đang thú vị ǵ trong những câu pha tṛ của họ, đang bàn bạc ǵ bằng những cái mồm của họ. Chỉ biết là cả ba đứng nói chuyện rất thoải mái và thỉnh thoảng cười ồ lên h́nh như v́ một câu pha tṛ đầy ư nhị.
Trung tá Ṭng là người của đơn vị khác và hơn nữa, ông ta là đơn vị trưởng của một đơn vị không c̣n quân, dĩ nhiên ông ta không có quyền hành ǵ cũng như trách nhiệm ǵ đối với chúng tôi. Đối với tôi ông ta không khác ǵ cô gái Huế học Văn Khoa đang bám víu vào chúng tôi. Trung tá Tống là Lữ đoàn phó trong khi đang có mặt Lữ đoàn trưởng, ông cũng không thể có quyền hành hay trách nhiệm ǵ đối với chúng tôi. Nhưng c̣n đại tá Lương, người có cấp bậc cao nhất và quyền hạn lớn nhất ở đây, người có trách nhiệm về cuộc lui quân của chúng tôi, người mà chúng tôi phải gọi là đại bàng, ông đă có sẵn một diệu kế trong đầu chăng, ông đang muốn noi theo danh tướng thời xưa đang lập một trận Bối Thủy tân thời chăng.
Tôi rất hoang mang với cái tṛ dị hợm này, tam thập lục kế, tẩu vi thượng sách. Chúng tôi đă bỏ Quảng Trị, bỏ Huế, chúng tôi đă bỏ bớt lương thực, đạn dược cùng tất cả mọi thứ trang bị cá nhân, đơn vị lủng củng khác để tẩu về đến đây, nhưng chúng tôi đă không được lệnh lên tàu khi hoàn cảnh c̣n có thể, để tẩu cho xong đoạn đường tẩu. Bây giờ chúng tôi tẩu đi đâu trong cái túi "lửa" bốn bề là nước này. Phương tiện độc nhất là chiếc tàu th́ nó đă "ra khơi thấy ḷng phơi phới" rồi, v́ trong ḷng nó đă trống rỗng, không có chúng tôi.
Ngập ngừng là chết, đă không thoái được th́ phải tiến, nhưng lấy cái ǵ để mà tiến, và tiến đến đâu? Đạn dược chúng tôi đă hết, lương thực chúng tôi cũng không c̣n, chúng tôi lại chỉ ở một bên mép của cù lao này, mà c̣n ngồi khơi khơi hóng mát chứ không chịu pḥng thủ. Thoái đă không thoái mà tiến lại không chịu tiến, công đă không công mà thủ lại cũng không thủ. Có phải đây là một chiến thuật mới nhất đang được ghi vào quân sử?
Lính của những đơn vị Bộ Binh đă tan hàng và người dân Huế chậm chân đang chạy theo chúng tôi chắc chắc chắn là hoang mang hơn chúng tôi nhiều. Họ tụ tập ở nhiều chỗ nh́n chúng tôi, nơi bám víu sau cùng của họ đang ngồi nh́n trời ngắm biển, chúng tôi đang làm ǵ chúng tôi c̣n không biết th́ người ngoài làm sao biết được.
Cứ ngồi như vậy cho đến gần 6 giờ chiều chúng tôi mới nhận lệnh tổ chức pḥng thủ đêm. Đại đội trưởng tôi ra lệnh:
- Ông dắt con cái vô trong kia kiếm chỗ đóng quân tạm. Đợi tôi đi họp về rồi tính sau.
Sẵn đại đội đang ngồi một hàng dọc dọc theo bờ biển, tôi cho quay phải thành một hàng ngang, cứ vậy mà đi vào phía trong.
Đang di chuyển, mấy viên đạn xé gió bay ngang đầu chúng tôi, bắt nhịp cho dàn đại ḥa tấu nhiều loại súng bắn xối xả vào chúng tôi từ phía những lùm dương trên đồi cát.
Cả Lữ đoàn nhốn nháo, người ta dồn cục ùn ùn chạy lên phía bắc, rồi lại dồn cục ùn ùn chạy xuống phía nam, mấy chiếc M-113 chạy lẫn trong đám quân này bắn tứ tung loạn xà ngầu, không nhắm vào đâu hết.
Đại đội tôi đă ở cách đám đông hỗn loạn đó cả trăm thước nên không bị cuốn theo phản ứng loạn xạ của họ.
Sẵn đội h́nh hàng ngang, tôi dẫn đại đội xung phong ngay tức khắc vào mấy lùm dương phát ra tiếng súng trên các đụn cát, vừa xung phong vừa reo ḥ tở mở. Kết quả rất hài ḷng, khoảng chừng một trung đội Việt Cộng bị đẩy bật ra khỏi vị trí trước sức tấn công vũ băo "bằng mồm" của chúng tôi. Tấn công "bằng mồm" đừng nghĩ là chúng tôi nấp kín một chỗ bắn loạn lên trời rồi mồm la xung phong, cũng đừng hiểu tấn công "bằng mồm" có nghĩa là tấn công bằng đạn mă tử vừa tiến vừa la dưới sự kiểm soát của huấn luyện viên chiến thuật trong quân trường. Tấn công "bằng mồm" ở đây có nghĩa là chúng tôi xung phong tiến chiếm mục tiêu hẳn hoi, Việt Cộng bị đẩy bật ra khỏi vị trí nhưng không một tên nào chết hoặc bị thương, v́ khi xung phong chúng tôi đă không bắn một viên đạn, mà chỉ có cái mồm ngoác ra mà la, mà reo ḥ.
Bố trí quân xong, tôi đi một ṿng đại đội kiểm soát và được biết chính xác số đạn của từng người lính chỉ c̣n trên dưới mười viên. Chắc chắn là không thể nào giữ nổi một pḥng tuyến tuy khá nhỏ so với quân số một đại đội nhưng lại quá lớn so với số đạn dược chúng tôi đang c̣n, tôi cho thu nhỏ pḥng tuyến lại. Một người lính đă chết khi đại đội thu tuyến. Lần đầu tiên trong đơn vị, xác một đồng đội nằm rất gần mà chúng tôi chịu bó tay, không dám mạo hiểm lấy xác, lư do rất giản dị là chúng tôi không có đạn để bắn yểm trợ. Trí thư kư sống khôn chết thiêng thông cảm cho anh em.
V́ là đồi cát nên chúng tôi đào hầm hố, giao thông hào không mấy khó, mọi chuyện được hoàn tất thật nhanh chóng. Việt Cộng lại bám sát chúng tôi.
Đại đội trưởng từ tiểu đoàn về cho biết phát súng đầu tiên Việt Cộng đă bắn chết đại úy Chiêu -Tô Thanh Chiêu- Đại đội trưởng đại đội 3 và phát súng tiếp ngay sau đó đă bắn trúng giữa trán thiếu tá Nam -Nguyễn Tri Nam- Tiểu đoàn phó, trong lúc thiếu tá Nam đang chia tuyến pḥng thủ cho các Đại đội trưởng.
Chiếc tàu đă ra xa, thật xa ngoài khơi, bờ biển đă vắng tanh vắng ngắt, Lữ đoàn đă bố trí thành một đường ṿng cung bảo vệ một đoạn bờ biển, những người dân và những người lính mất hàng ngũ đă trốn nấp đâu đó. Mặt trời đă khuất, tất cả đều đă biến mất trong ánh sáng cuối ngày, chỉ c̣n lại là những tiếng súng, những lằn lửa đan ngang đan dọc trên đầu chúng tôi. Chúng tôi di chuyển thật hạn chế dưới giao thông hào được đào vội vă để chuyền cho nhau những viên đạn đi nhặt, đi mót được. Bóng tối xuống rất từ từ.
Một chàng trung úy Biệt Động Quân c̣n đeo cả khẩu Colt 45 bên hông và cái xẻng sau lưng không biết từ đâu xuất hiện, ḅ đến chỗ tôi, giọng trầm:
- Trung úy cho tôi đi theo trong đại đội -vừa nói anh chàng vừa vỗ vỗ vào túi quần- tôi có hơn trăm ngàn, khi về đến Đà Nẵng ḿnh sẽ đi nhậu.
- Một tṛ hối lộ bỉ ổi, tôi sẽ đồng ư cho anh đi theo trong đại đội nếu anh có súng và đạn chứ tôi không cần anh phải có tiền. Tôi nhấn mạnh là súng để đánh nhau chứ không phải là súng để làm cảnh như khẩu Colt này.
- Trung úy để tôi đi kiếm.
Anh ta ḅ ngược trở lại phía biển, khuất dần sau những mô cát phía sau lưng tôi.